Η πατρίδα του φλαμένκο
Αν και το φλαμένκο έχει πια αποκτήσει διεθνή φήμη, η πατρίδα του είναι η Ανδαλουσία. Οι Ρομά, οι οποίοι ζούσαν εκεί τον 15ο αιώνα, δεν αισθάνονταν πολύ άνετα ζώντας ανάμεσα στον ντόπιο πληθυσμό. Το τραγούδι τούς επέτρεπε να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και ο προηγούμενος νομαδικός τρόπος ζωής τους τούς οδήγησε να συνδυάσουν στην τέχνη τους στοιχεία της αραβικής και της εβραϊκής κουλτούρας.
Τι ακριβώς είναι το φλαμένκο; Οι περισσότεροι άνθρωποι θα το προσδιορίσουν ως έναν φλογερό χορό που αντανακλά το πληθωρικό ταμπεραμέντο των Ισπανών. Αυτός είναι ένας καλός ορισμός, φυσικά, αλλά το φλαμένκο είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Είναι επίσης τραγούδι και μουσική. Θεωρητικά, διότι στην πράξη το φλαμένκο αποτελεί τρόπο ζωής για τους Ισπανούς. Μέρος της κουλτούρας και της παράδοσής τους, αλλά και μέρος της καθημερινότητάς τους. Αργά το βράδυ και τη νύχτα, οι ντόπιοι γεμίζουν τα μικρά μπαρ που βρίσκνται κρυμμένα σε στενά δρομάκια. Η σκηνή τους καταλαμβάνεται από καλλιτέχνες, των οποίων το τραγούδι και οι ήχοι της κιθάρας αντηχούν στα σοκάκια της πόλης.
Τι εκφράζει το φλαμένκο;
Οι απλοί στίχοι είναι φορέας της ιστορίας – δεν περιέχουν πάντα ένα χαρούμενο μήνυμα. Το φλαμένκο είναι πόνος, δυστυχία, λαχτάρα, αλλά και συγχώρεση, αγάπη και χαρά. Αν ανοιχτείτε σε αυτή την εμπειρία, θα ξεχάσετε την πραγματικότητα που σας περιβάλλει.
Το φλαμένκο είναι έκφραση. Τα συναισθήματα του τραγουδιστή υποδηλώνονται από τον τρόπο με τον οποίο τονίζει κάθε λέξη, καθώς και στο πρόσωπό του. Η συναισθηματική φόρτιση ενισχύεται από το χορό. Είναι καθήκον του χορευτή να μεταφέρει την εμπειρία του τραγουδιστή όσο το δυνατόν καλύτερα. Η παραμικρή χειρονομία μετράει, αλλά τα συναισθήματα φαίνονται ακόμη και στο θρόισμα ενός φορέματος ή στον ήχο μιας βεντάλιας. Η μουσική προσθέτει επίσης δραματικότητα στην παράσταση.
Ο ρυθμός είναι εξαιρετικά σημαντικός στο φλαμένκο. Είναι κοινός για τον τραγουδιστή, το χορευτή και τους μουσικούς. Επιτρέπεται να χτυπάτε το τακούνι των παπουτσιών σας, να χτυπάτε το ρυθμό με τα χέρια σας, να χτυπάτε ειδικά τύμπανα (cajón) ή να παίζετε καστανιέτες. Η κιθάρα βρίσκεται σε πρώτο πλάνο. Κλασική, αλλά με ένα σχήμα χαρακτηριστικό των μουσικών του φλαμένκο. Η κιθάρα από ξύλο κυπαρισσιού έχει πιο επίπεδο, στενό σώμα και οι χορδές της βρίσκονται χαμηλότερα.
Πώς χορεύεται το φλαμένκο;
Ο χορός φλαμένκο αποτελεί κυρίως αυτοσχεδιασμό, παρόλο που βασίζεται σε στοιχεία χορογραφίας που παραδίδονται από γενιά σε γενιά. Ωστόσο, το θέαμα των χορευτών δεν είναι μόνο ο χορός, αλλά και το κοστούμι. Το φλαμένκο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα κατακόκκινα φορέματα που φορούν οι χορευτές, αλλά αν πάτε σε μια παράσταση φλαμένκο στην Ανδαλουσία, θα διαπιστώσετε ότι οι χορευτές χρησιμοποιούν μια πολύ ευρύτερη γκάμα χρωμάτων.
Οι γυναίκες προσελκύουν την προσοχή με φορέματα με βολάν που τονίζουν κάθε τους κίνηση. Ακόμη και όταν η μουσική σταματά, το θρόισμα των φραμπαλάδων ή της ουράς του φορέματος εξακολουθεί να μεταδίδει συναίσθημα. Το ίδιο ισχύει και για ένα κασκόλ με κρόσσια ή αξεσουάρ, όπως τα λουλούδια στα μαλλιά ή η προαναφερθείσα βεντάλια. Οι χορευτές φλαμένκο εκφράζουν συναισθήματα με τις παραμικρές χειρονομίες – η κίνηση των χεριών και των δακτύλων είναι σημαντική. Είναι επίσης και οι αισθησιακές στροφές ή το κούνημα των γοφών. Οι χορευτές φλαμένκο, από την άλλη πλευρά, είναι πιο φειδωλοί στις κινήσεις τους, αλλά χτυπούν πιο δυνατά τον ρυθμό. Η ανδρική ενδυμασία φλαμένκο περιλαμβάνει ταιριαστό παντελόνι, πουκάμισο και γιλέκο, καθώς και μαντήλι, καπέλο καθώς και παπούτσια με χαρακτηριστικό τακούνι.
Πού μπορείτε να νιώσετε το πνεύμα του φλαμένκο στην Ανδαλουσία;
Δεν υπάρχει καλύτερο μέρος για να βιώσετε το φλαμένκο από την πατρίδα του. Αν κλείσετε πτήσεις για την Ανδαλουσία και σκοπεύετε να περάσετε τις διακοπές σας στην Ισπανία, φροντίστε να κρατήσετε χρόνο για να επισκεφθείτε ένα από τα tablaos – μπαρ όπου μπορείτε να παρακολουθήσετε ζωντανά φλαμένκο. Πρόκειται για χώρους που προορίζονται για τουριστικές επισκέψεις. Να είστε προετοιμασμένοι να πληρώσετε είσοδο (γεύμα ή σνακ, τα ποτά περιλαμβάνονται στην τιμή του εισιτηρίου) και σε πολλά μέρη θα πρέπει να έχετε κλείσει εισιτήρια προτού τα επισκεφθείτε.
Τα πιο δημοφιλή tablaos στην Ανδαλουσία
- Los Gallos
Ένα από τα παλαιότερα και πιο δημοφιλή tablaos της Σεβίλλης. Το εστιατόριο έχει ανακαινιστεί, αλλά έχει διατηρήσει την ατμόσφαιρά του – η παράσταση φλαμένκο πραγματοποιείται χωρίς μουσική. Δεν υπάρχει πολύς χώρος και μακρά αναμονή στην ουρά για να μπείτε (αγοράστε εισιτήριο εκ των προτέρων).
Δ/νση: Plaza Santa Cruz, 11. - La Couva de la Rocío
Σημαντικό κέντρο του φλαμένκο είναι η Γρανάδα και η συνοικία Σακρομόντε. Εδώ βρίσκονται οι περίφημες σπηλιές στο λόφο, όπου πραγματοποιούνται οι παραστάσεις φλαμένκο. Μία από αυτές είναι η La Couva de la Rocio. Αυτό το οικογενειακό εστιατόριο διαθέτει 150 θέσεις, ενώ έχετε επίσης δωρεάν υπέροχη θέα στην Αλάμπρα.
Δ/νση: Cam. del Sacromonte, 70. - La Carboneria
Επιστροφή στη Σεβίλλη. Τα tablaos είναι δημοφιλή τόσο στους τουρίστες όσο και στους ντόπιους, αν και οι τελευταίοι παραπονιούνται ότι υπάρχουν υπερβολικά πολλοί τουρίστες. Παρ’ όλα αυτά, το μέρος έχει τη δική του ατμόσφαιρα και η παράσταση φλαμένκο είναι δωρεάν.
Δ/νση: C. Céspedes, 21.
Παραστάσεις φλαμένκο σε στενό κύκλο στην Ανδαλουσία
Σε κάθε γωνιά της Ανδαλουσίας είναι εύκολο να βρείτε ένα μπαρ που σερβίρει τάπας και μια σκηνή φλαμένκο. Ωστόσο, αν αναζητάτε πιο οικεία μέρη και, κυρίως, μια μη τουριστική εκδοχή του φλαμένκο, αναζητήστε μέρη που φέρουν τη λέξη “peña”.
Πρόκειται για συλλόγους που καλλιεργούν την παράδοση του φλαμένκο και διοργανώνουν εργαστήρια, συνέδρια και μικρές παραστάσεις. Οι περισσότερες από αυτές επιτρέπουν σε άτομα εκτός του συλλόγου να κάθονται στο κοινό και πωλούν εισιτήρια έναντι συμβολικής αμοιβής. Δεν θα έχετε απαραίτητα ένα γεύμα ή ένα ποτό, αλλά μπορείτε να υπολογίζετε στις καλύτερες πραγματικές παραστάσεις φλαμένκο. Κανένα από τα τεχνητά δράματα που ενίοτε παρεισφρέουν στις τουριστικές παραστάσεις φλαμένκο.
Πού να δείτε φλαμένκο;
- Peña Cultural Flamenca Torres Macarena
Ας ξεκινήσουμε με τη Σεβίλλη. Μια ένωση με ιστορία που χρονολογείται από το 1974. Οι παραστάσεις φλαμένκο λαμβάνουν χώρα σε στενό κύκλο, χωρίς ηχοσυστήματα. Αγοράστε τα εισιτήριά σας εκ των προτέρων και βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν ειδικές θέσεις για τουρίστες στο κοινό.
Δ/νση: C. Torrijiano, 29.
- Peña flamenca la Platería
Σύλλογος στη Γρανάδα που ιδρύθηκε το 1949. Διοργανώνουν τακτικά παραστάσεις ή εργαστήρια, ελέγξτε το πρόγραμμα εκ των προτέρων και αγοράστε εισιτήριο. Σίγουρα αξίζει τον κόπο!
Δ/νση: Plaza de Toqueros, Albaycín, 7.
- Casa de la Guitarra
Ένα από τα καλύτερα μέρη της Σεβίλλης για να παρακολουθήσετε μια θεαματική παράσταση, αν και το κοινό είναι μικρό, γεγονός που διευκολύνει να παραμείνετε συγκεντρωμένοι στο θέαμα.
Δ/νση: C. Mesón del Moro, 12.
Φεστιβάλ φλαμένκο στην Ανδαλουσία
Τα φεστιβάλ φλαμένκο είναι μια άλλη μεγάλη ευκαιρία να μάθετε για την ιστορία του φλαμένκο, να παρακολουθήσετε παραστάσεις, να πάρετε μαθήματα χορού, να δοκιμάσετε την τοπική κουζίνα και να γνωρίσετε τους ανθρώπους της Ανδαλουσίας. Οι Ισπανοί ξέρουν πώς να διασκεδάζουν και έχουν πολλούς λόγους να γιορτάζουν. Το πιο δημοφιλές φεστιβάλ φλαμένκο πραγματοποιείται στη Σεβίλλη, αλλά αυτή είναι μία μόνο από τις επιλογές που σας προσφέρονται.
1. Μπιενάλε Φλαμένκο (Biennale Flamenco) – Σεβίλλη
Διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια, η επόμενη έκδοση του φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί το 2024. Για έναν ολόκληρο μήνα, ντόπιοι και τουρίστες θα διασκεδάζουν στους ρυθμούς του φλαμένκο!
ΥΓ.
Τις μονές χρονιές, η πόλη διοργανώνει το Septiembre es Flamenco – ένα φεστιβάλ διάρκειας δύο εβδομάδων.
2. Feria de Abril – Σεβίλλη
Δύο εβδομάδες μετά το Πάσχα, η Σεβίλλη ξεκινά τη γιορτή του φλαμένκο, των παρελάσεων με άλογα και του καλού φαγητού, με ζευγάρια να χορεύουν φλαμένκο στους δρόμους της πόλης.
3. Φεστιβάλ El Potaje Gitano (El Potaje Gitano Festival) στην Utrera
Το τελευταίο Σάββατο του Ιουνίου είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να μάθετε τα μυστικά του φλαμένκο στην Utrera. Το φεστιβάλ διοργανώνεται κάθε χρόνο και η παράδοσή του χρονολογείται από το 1957!
4. La Noche Blanca del Flamenco de Córdoba – Κόρδοβα
Η Λευκή Νύχτα του Φλαμένκο, μια ετήσια εκδήλωση που διαρκεί μέχρι την ανατολή του ηλίου. Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιείται τη νύχτα της 17ης/18ης Ιουνίου.
5. Festival de la Guitarra de Córdoba – Κόρδοβα
Το Διεθνές Φεστιβάλ Κιθάρας, το οποίο παρουσιάζει διάφορα μουσικά είδη, όχι μόνο φλαμένκο, αλλά και, για παράδειγμα, τζαζ. Παρ’ όλα αυτά, πρόκειται για ένα δημοφιλές και αξιοσημείωτο γεγονός, με πραγματικούς δεξιοτέχνες της κιθάρας να εμφανίζονται επί σκηνής. Το φεστιβάλ πραγματοποιείται το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου.
